Herkes iyi bir okur olabilir, İnternet Çağı’nda bile. Daha iyi okumak, daha yavaş okumak anlamına gelir. İnternet bir sayfadan diğerine giden yolda kelimeleri küçük, kolay haplar şeklinde yutmanızı söyler. Ancak yavaş okuma zaman ve pratik gerektirir.

Okurken, eğlence duygusunu korumaya çalışın, ama bunun yanında kitapları derinlemesine okuma ve anlama keyfini de yabana atmayın. Okumanın sunacağı hazlara, başka yerde karşılaşamayacağınız unutulmaz insanlar ve sözcüklere kapınızı açmak için hazırlanın.

İşte size yavaş okumanız için yardımcı olacak birkaç kural. Eğer kitaplardan keyif alıyor, ancak okuduklarınız hakkında söylenecek ve görülecek daha çok şey olduğunu hissediyorsanız, bu kurallar tam size göre. Daha iyi ve dikkatli bir okur olmak, bir kitabı açtığınızda neyi daha iyi yapabileceğinizi göstermek için size yardımcı olacak kurallar bunlar.

Sabırlı Olun: Bir kitaba kulak vermek, onu alımlamaya hazırlanmak ve orada nelerin olup bittiğini algılayabilmek için sabırlı olmak gerekir. Sebatla okumak, bir kitapta neyin minör ve mühim olduğunu, yani ayrıntıları okumanızı sağlar. “Okurken ayrıntıları bulup sevmelisiniz” der Nabokov.
Doğru Soruları Sorun: Bir kitabı okurken, ipucu arayan bir dedektif olduğunuzu düşünün. Neler sizi doğru yola götürür? Sorabileceğiniz en iyi soru, kitabın parçalarını bütüne bağlamaya çalışanlardır. Mesela, kitabın başı ile sonu arasında nasıl bir ilişki var? Kırılma anları neler?

Anlatıcı Sesi Ayırt Edin: Okuduğunuz kitabın yazarı, okura nasıl sesleniyor? Mesela Jane Austen saygılı bir hitabı tercih eder. Ama aynı zamanda muzip ve hilecidir, bilindik kalıplarla oynar, ezberleri tartışmaya açar. Karakterler bir romana çoğunlukla farklı sesleri temsilen girerler.
Üsluba Dikkat Edin: Her bir yazarın üslubu diğerinden farklıdır. Üslup aracılığıyla yazar mahrem benliğini ortaya koyar. Labirentvari üslubuyla Henry James, tekinsiz ve detaycı Kafka’dan daha farklı olamazdı herhalde.
Başlangıçları ve Sonları Fark Edin: Kaçımız bir kitabı bitirdikten sonra dönüp başlangıcına tekrar bakarız? Aslında, yapmamız gerekir. Bir kitabın yapısı size nasıl düşündüğünü gösterir ve başlangıçlar ile sonlar da yapının belkemiğidir.

Uyarı İşaretlerini Okuyun: Uyarı işaretleri anahtar kelimeler, anahtar imgeler, kilit önemdeki cümleler ile paragraflardır. Okumayı bir tür yolculuk olarak düşünün: yol üzerindeki uyarı işaretleri daha rahat ve dikkatli bir yolculuğu garanti altına alır. Conrad’ın “Karanlığın Yüreği” ya da Virginia Woolf’un “Güvenin Ölümü” gibi eserler bir uyarı işaretinin üzerinde temellenir.

Sözlük Kullanın: İlginizi çeken kelimeler için, anlamlarını biliyor ya da bildiğinizi düşünüyor dahi olsanız, bütüncül bir sözlüğe başvurun. (Türkiye okurları, kelimelerin kökeniyle ilgili olarak Nişanyan Sözlük’e başvurabilirler mesela. S.S). Böylece okuma deneyiminizi hatırı sayılır derecede zenginleştirebilirsiniz.
Anahtar Kelimeleri Takip Edin: Anahtar kelimeler bir kitabın temel meselesinin izini sürmenize yardımcı olur. Platon’da adalet, Stendhal’de sevgi ve tutku, Robert Frost’ta çalışma anahtar kelimelerdir.

Yazarın Temel Düşüncesini Bulun: Tavsiyelerin en zoru bu olabilir. Bir yazara hayat veren temel soruları keşfetmek için kendinizi zorlamak. Birinin “okuduğunuz kitap size ne anlatmaya çalışıyor?” sorusunu sorduğunu düşünün ve olabilecek en ilginç, en kapsayıcı cevabı vermeye çalışın.
Şüpheci Olun: Hepimizin her zaman başına gelir, hangi karakterden hoşlandığımızı, hangisinden hoşlanmadığımızı, kimin iyi, kimin kötü olduğuna çabucak karar veririz. Ancak gerçek daha çetrefillidir: her iyi yazar basit cevaplar söz konusu olduğunda sizi şaşırtır, çünkü ilk andaki refleksinizden şüphe duymanızı ve görünenin ardında daha derin bir anlam dünyasının kapısını açmanızı ister.

Bölümleri Ayırt Edin: Daha ilk sayfalardan itibaren kitabın nasıl bir düzene göre kurulmuş olduğunu anlamaya çalışın. Kitabın bölümlerini gösteren zihinsel bir harita çizin, anlatının bir safhadan diğerine nasıl geçtiğine dikkat edin.
Not Alın: Kitapla ilgili izlenimlerinizi satır aralarına yahut bir deftere not almak size yardımcı olur. Çok az not almış olsanız bile bu, düşüncelerinizi toparlayıp yazar ile bir diyalog kurabilmenize olanak sağlar.

Farklı Yolları Keşfedin: Gözden geçirip düzeltme sadece yazarlar için değil okurlar için de en temel faaliyetlerden biri olmalıdır. Yazarın kitabı nasıl farklı bir şekilde bitirebileceğini düşünün, ya da olay örgüsündeki kritik bir anı değiştirdiğini. Bu sayede yazarla birlikte düşünmeyi ve onu belirli yönlere neyin sevk ettiği iç görüsünü edinebilirsiniz.
Başka Bir Kitap Bulun: Her kitap nev-i şahsına münhasır bir dünya vaat eder ve diğer kitaplarla diyaloga girer. Homeros’un “İlyada”sı savaş kahramanlarını şâd eder; Tolstoy’un “Savaş ve Barış”ı ise daha karanlık ve şüpheci bir portre çizer. Bir yazarı ve eserini, başka bir yazar ve eserle birlikte okumak, okurun ufkunu genişletir.