
Okumak insanı doldurur, konuşmak hazırlar; yazmak ise olgunlaştırır.
FRANCİS BACON
Tarihi kitaplar yazar. Aynı zamanda yazının icadı ile kitapların tarihi başlar. Bilginin gelişimi birikimi aktarımı yayımlanması en kolay şekliyle yazı ile sağlanır. Düşünceleri kayıt altına alma, yayma çabalarının evrimini anlamak için de kitap tarihini bilmek önemlidir.
İlk kitaplar ağaç kabuğundan ya da çamurdan yapılan kaplar üzerine kazınmıştır. Duvarların üzerine çizilen resimler ise bize geçmişten aktarılan hikâyelerdir. Keten bezden kil tabletlere kadar çok çeşitli yerlere yazılar yazılır. MÖ 3. yüzyılda kullanılmış olan kil tabletler, günümüze kadar korunur. Çivi yazısını andıran bu tabletler ilk Sümerliler ve Asurlular tarafından kullanılır. Bu çivi yazıları da yazının keşfi olarak tarihe geçer. Şimdiki yerleri de müzelerdir. Hatta Babiller, Asurlular ve Sümerliler kendi uygarlıklarının kütüphanelerini dahi oluşturmuşlardır. O dönemlerde Nirvana ve Babil de kitap üreten atölyeler de kurulur. Ekonomik kayıtlar ve dini metin tabletleri ise en eski kitap biçimleridir. Mısırlılar tarafından icat edilmiş olan papirüs, MS 11. yüzyıla kadar etkisini devam ettirir. Papirüs bitkisinden elde edilen rulo şeklindeki papirüs, o dönemde yazı yazmak için ideal bir malzemedir. Ölüler Kitabı, papirüs rulolarına yazılan en ünlü eserlerden biridir. Nil nehri yakınlarında yetişme fırsatı bulan papirüs bitkisinden elde edilen bu kâğıt, dünya üzerinde bulunan en eski kitapların da ortaya çıkmasına olanak sağlar. Ticaretin gelişmesiyle diğer topluluklarca da tanımasına olanak olur. Uzun süre etkili bir biçimde kullanılır. Aynı tarihsel süreçte Çin’de bugünkü kitaplara benzer şekilde ilk kitaplar görülmeye başlar. Çizgiler oluşturarak yazılar yazdıkları için papirüs ince kalır. Ayrıca papirüsü meydana getiren bitki yalnızca Mısır’da yetişmektedir. Bu nedenle Çin’de bambudan yapılmış ince şeritler iplerle birleştirilerek kitap formunda yazıtlar meydana getirilir. Bir müddet ise kalın ağaç kabuklarını kullanırlar. Kitapları ise daha çok edebi eserler ve resmi kayıtlar üzerinedir. Çin’de Tang Hanedanlığı döneminde ahşap blok baskı yöntemiyle kitaplar üretilir. Antik Yunan ve Roma döneminde filozofların eserleri ve edebi çalışmalar papirüs rulolarına yazılır. O dönemlerde, kitaplar kalıcı olup aktarılması önem kazanınca kütüphanelerin de önemi artar. İskenderiye Kütüphanesi MÖ 3. yüzyılda antik dünyanın en büyük bilgi merkezidir. Bu kütüphanenin amacı, dünya üzerindeki tüm yazılı eserleri toplamak ve korumaktır. Bu amaçla her limana gelen gemilerdeki kitaplar kopyalanır. Orijinalleriyse kütüphanede tutulur. Mısır’da bir iç savaş sırasında bir yangın çıkar ve kütüphane yanar. Dünyanın ilk ve büyük kütüphanesi ne acıdır ki yok olur. Roma döneminde rulolar yerini parşömen ve kodekse bırakır. Orta çağda daha çok kutsal kitapların çoğaltılması adına kitap üretimi manastırlarda olur. Örneğin, Lindisfarne incili veya Book ofkells o dönemin eşsiz eserlerindendir. Kâğıt, 8.yüzyılda Çin’den alınarak İslam dünyasında da kullanılır. Osmanlı ve İslam dünyası kitap ciltleme ve tezhip sanatı alanında ileri bir seviyeye ulaşır. Böylece kitap dünyası ve evriminde önemli bir dönüm noktasına adım atılır. Matbaanın icadı ve yaygınlaşması ilk basılı eserlerin ortaya çıkması sürecinde büyük önem arz eder. Avrupa’da dini metinler, bilimsel çalışmalar ve edebiyat eserleri geniş kitlelere ulaşır. 18 ve 19. yüzyıl da kitap sanayisinin doğuşuyla birlikte okuma yazma oranları artar. Bu durumda kitaplara olan talepte de artış gözlenir. Kitaplar, gazeteler ve dergiler popüler hâl alır. Halk kütüphaneleri yaygınlaşır. 21. yüzyıl ve dijital çağa girdiğimiz süreçte ise kitap süreci faklı bir duruma evrilir. Kitapların dijital kopyaları ve çevrimiçi arşivler, kitaplara erişimi küresel hâle getirir.
Kitapların evrimi, çağların gelişimsel süreçleriyle değişim göstermeye devam edebilir. Bilgilerin, hikâyelerin aktarılması, basılıp saklanma süreçleri her zaman devam edecektir.